W dniu 5 stycznia 2010 roku na stronach internetowych Instytutu Zootechniki Państwowego Instytutu Badawczego www.izoo.krakow.pl zamieszczono znowelizowane programy ochrony koni ras: małopolskiej, wielkopolskiej, śląskiej, konik polski, huculskiej, oraz koni w typie sokólskim i sztumskim.

Stanowisko Zarządu Głównego Polskiego Związku Hodowców Koni z dnia 22 marca 2010 roku w sprawie programów ochrony koni rasy małopolskiej i wielkopolskiej

Zarząd Główny Polskiego Związku Hodowców Koni, w świetle zmian wprowadzonych od 2010 roku w programach ochrony koni rasy małopolskiej i wielkopolskiej, biorąc pod uwagę opinie wyrażone przez Komisje Ksiąg Stadnych koni rasy wielkopolskiej i małopolskiej, nie może rekomendować hodowcom uczestnictwa w nowych programach dla tych ras koni.

Według Komisji Ksiąg Stadnych, zmiany w warunkach rodowodowych koni, które mogą być objęte nowymi programami ochrony, spowodują ograniczenie liczby klaczy chronionych i liczby ogierów, które mogą być użyte w programach ochrony, a tym samym znaczne zawężenie bazy genetycznej. Zgodnie z założeniami programów wielkość populacji chronionej powinna wzrastać do rozmiarów planowanych w 2013 roku. Zmiana wzorca rodowodowego stawia pod znakiem zapytania osiągnięcie tych ilości w 2013 roku.

W poprzednim programie ochrony koni rasy małopolskiej zakładano, że jego powodzenie powinno opierać się m.in. na zaplanowaniu co najmniej 10-letniego okresu prowadzenia, zgodnie z zasadami jakie zostały opracowane w 2004 roku. Hodowcy przystępując do realizacji programu, sporządzili swoje plany hodowlane i finansowe, mając na uwadze m.in. ten zapis. Obecna zasadnicza zmiana, uniemożliwiająca uczestnictwo części klaczy wyhodowanych w wyniku działania poprzedniego programu, w jednoznaczny sposób wielu hodowców z niego wykluczyła. Tym samym zostało podważone zaufanie hodowców do instytucji kierujących programami ochrony.

Wątpliwości Zarządu wywołuje również planowana zmiana dotycząca zasad kontroli użytkowości koni uczestniczących w programach ochrony. Programy ochrony, wzorowane na programach doskonalenia realizowanych przez Polski Związek Hodowców Koni, do tej pory przewidują takie same wymagania odnośnie prób dzielności klaczy i ogierów wpisywanych do ksiąg. Ostrość selekcji założona w programach doskonalenia jest na poziomie pozwalającym zdrowemu ogierowi i klaczy, o poprawnej budowie i pożądanym temperamencie, uzyskać wpis do księgi. Jakiekolwiek obniżenie progu tego podstawowego stopnia selekcji będzie groźne dla koni, których przeznaczeniem jest użytkowanie wierzchowe lub zaprzęgowe.

Zarząd PZHK pragnie zwrócić uwagę, że nie da się pogodzić obowiązujących obecnie programów ochrony zasobów genetycznych dla koni rasy małopolskiej i wielkopolskiej z programami doskonalenia. W związku z powyższym odradza uczestnictwo w nowych programach ochrony tym hodowcom, którzy chcą doskonalić swoje konie i poprawiać ich wartość użytkową zgodnie z programami doskonalenia ras. Decyzję o udziale w programie ochrony podejmuje wyłącznie hodowca, który akceptuje warunki uczestnictwa w nim i konsekwencje z tego wynikające.

W przypadku podjęcia przez hodowców decyzji o udziale w programach ochrony koni rasy małopolskiej i wielkopolskiej, Polski Związek Hodowców Koni, tak jak dotychczas, będzie służył im pomocą w prowadzeniu hodowli.